Lợi ích của nấm TRICHODERMA đối với cây trồng

Trichoderma là loại nấm sống phổ biến trong các loại đất, nơi có nhiều dinh dưỡng, chất hữu cơ…nhất là xung quanh vùng rễ của cây.

Trichoderma sinh trưởng và phát triển mạnh tại vùng rễ, một số giống nếu được xử lý với hạt giống có thể sống trên bề mặt rễ ngay cả khi rễ mọc sâu xuống đất hàng mét và tồn tại tới 18 tháng sau khi xử lý

Phân loại

Trichoderma thuộc nhóm nấm Bất toàn (Deuteromycetes) không có giai đoạn sinh sản hữu tính, sinh sản vô tính bằng bào tử. Trichoderma đến nay, đã xác định có 33 giống, mỗi giống có mỗi đặc tính riêng. Ở Việt Nam, Đại học Cần Thơ, Đại học Nông Lâm TP HCM, Trung tâm Công nghệ Sinh học TP.HCM đã phân lập được một số chủng như T.harzianum, T. viride, T.lignorum, T.koningil…

Công dụng

- Nấm ký sinh : Trichoderma có khả năng khống chế, cạnh tranh và tiêu diệt nhiều loại nấm gây bệnh thối rễ, chết rạp cây con, xì mủ…trên cây trồng như Pythium, Rhizoctonia, Fusarium, Phytophthora, Sclerotium… bằng cách tiết ra một enzym làm tan vách tế bào của các loại nấm gây hại, sau đó Trichoderma xâm nhập và hút dinh dưỡng của các loại nấm hại làm các loại nấm gây hại bị chết.

- Một số giống Trichoderma giúp cây trồng phát triển nhiều rễ, ra rễ mạnh hơn, nhiều hơn và mọc sâu hơn (sâu 1m dưới mặt đất) do đó làm cho cây trồng tăng chính chống chịu hạn và tính đổ ngã. Ngoài ra nghiên cứu cho thấy trên rễ cây bắp nếu xử lý dòng nấm Trichoderma T.22 thì nhu cầu cây bắp cần ít hơn 40% đạm so với cây không xử lý nấm Trichoderma.

- Phân giải hữu cơ : Trichoderma được xem như nhà máy SX enzym phân giải chất xơ cellulose và các enzym phân giải các hợp chất khác (chitin, protein, pectin, amylopectin…). Do đó Trichoderma thường được trộn chung với chất thải hữu cơ, vỏ cà phê, dư thừa thực vật sau thu hoạch để đẩy nhanh quá trình phân hủy các chất hữu cơ thành các đơn chất dinh dưỡng giúp cây hấp thụ dễ dàng.

- Phân hữu cơ sinh học : Nhờ các đặc tính trên mà thường được trộn chung với các loại phân hữu cơ (phân chuồng) và các chế phẩm sinh học…bón vào đất để hạn chế bệnh hại và cải tạo tính chất vật lý, hóa học của đất giúp đát tơi xốp, thoáng khí, nhiều chất mùn, tăng độ phì, tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật có ích và vi sinh vật đối kháng phát triển, hạn chế phân bón hóa học và thuốc BVTV, giúp tăng cường khả năng phát triển, phục hồi bộ rễ.

- Ứng dụng trong công nghệ sản xuất cây trồng kháng bệnh : Một số gen lấy từ chủng Trichoderma harzianum được cấy vào cây trồng giúp cây kháng được nhiều nấm bệnh như bệnh đốm vòng, khảm, chết rạp cây con.

- Tính mẫn cảm với thuốc BVTV : Trichoderma thể hiện tính kháng thuốc với phần lớn các hóa chất nông nghiệp bao gồm cả thuốc trừ sâu và thuốc trừ bệnh. Dù rằng tính kháng thuốc này ở các chủng Trichoderma có khác nhau. Tuy nhiên một số tài liệu khuyến cáo không dùng chung Trichoderma với sản phẩm có hoạt chất Carbendazim và Benomyl.

Thời kỳ nuôi trái trên cây cam sành

1.  Thời kỳ từ trái nhỏ đến 4 – 5 tháng
 

      Thời kỳ này trái to chậm và có nhiều đợt rụng sinh lý nên cần chăm sóc như sau :

  -  Bón phân : bón ít NPK 20 – 20 - 15 (hoặc AT3, DAP, …), 15 ngày / lần và tưới nước đều đặn .

  -  Phun trên lá : pha các loại phân bón lá chuyên dụng như : SIÊU LỚN TRÁI, CANXI – BO, SIÊU TĂNG TRƯỞNG,… phun sương đều tán cây, 10 ngày / 1 lần để nung trái, hạn chế hiện tượng rụng trái, khi trái đang lớn. Nên cộng thêm GA3 1 lần và thuốc trừ nhện để hạn chế bệnh da cám trên vỏ trái.

  2. Thời kỳ nung trái

     Thời kỳ này trái bắt đầu “da lươn”, tức là vỏ trái sần lên, trái muốn to nhanh thì nung phân cho trái mau lớn mà ít sợ nứt trái. Nên bón phân nhiều và phun bổ sung trên lá như sau :

 - Bón phân : bón phân NPK 20 – 20 - 15 + Kali (hoặc AT3, 15 – 15 – 15, CANXI – BO,…) , 15 ngày/lần và tưới nước đều đặn

- Phun trên lá : các sản phẩm chuyên dụng như : SIÊU LỚN TRÁI, TO TRÁI, BÓNG TRÁI, TẨY TRÁI, CANXI – BO, GA3,…phun sương đều tán cây, 10 ngày / 1 lần để nung trái, dưỡng trái  khi trái đang lớn. Nên cộng thêm thuốc trừ nhện để hạn chế bệnh da cám trên vỏ trái.

KT Đậu trái và hạn chế rụng trái non trên cây cam

Muốn thụ phấn tốt, hoa đậu nhiều, hạn chế rụng trái non phải chăm sóc cây cho cây sung sức và phun thuốc hổ trợ ra hoa thì phải nhắc đến vai trò của Bo (B) kết hợp với Canxi (Ca).  Rễ Cam – Quít - Bưởi thường yếu, hay bị sốc nên khi cây đang ra hoa - đậu trái thì không bón phân. Chỉ bón lại khi cây đang nuôi trái và nên bón là nhiều lần .

   1. Tăng đậu trái và hạn chế rụng trái non :

 -  Để tăng tỉ lệ đậu trái cao hơn thì phun thuốc chuyên tăng đậu trái – hoa như : LS – SUM, BORTRAC, CANXI – BO,…(hoặc các sản phẩm chuyên dụng khác)  phun sương cho cây khi nụ hoa đầu tiên vừa xuất hiện .

 -  Để hạn chế rụng trái non – hoa thì phun thuốc có hàm lượng Bo và Canxi cao như : LS – SUM, BORTRAC, CANXI – BO, SIÊU BO, SIÊU CANXI, AMINO,…(hoặc các sản phẩm chuyên dụng khác) phun sương khi trái bằng hột sen.

   ** Chú ý:  Hạn chế phun thuốc lên cây khi hoa đang nở rộ .

  2. Chống hiện tượng rụng trái quá nhiều :  Có 2 đợt rụng trái sinh lý trên cây có múi  :

-  Đợt rụng lần thứ nhất, thường xuất hiện khi trái còn nhỏ, bằng ngón tay út, tức là khoảng 3 tuần sau khi đậu. Đặt trưng của đợt rụng trái này là trái mang theo cả cuống .

- Đợt rụng trái thứ 2 là khi có đường kính trái khoảng 3cm, đặc trưng là trái rụng không cuống .

- Hiện tượng rụng trái trên cây có múi gần như là tất yếu. Biện pháp kỷ thuật quan trọng là bón thúc, bón thúc dưới gốc (khoảng 100- 200g phân 20 - 20 - 15 / cây) và phun bổ sung dinh dưỡng kịp thời trên lá để nuôi trái và hạn chế rụng (pha GRE CHA + CANXI – BO phun sương đều tán cây khi thấy có hiện tượng rụng trên).

* Chú ý : Hiện tượng khi gặp mưa nhiều, trái bị vàng, rụng nhiều phần lớn là do cây nhiều trái, thiếu dinh dưỡng lại bị “ sốc nước ”. Cách khắc phục : tưới nước thường xuyên, bón phân gốc đầy đủ và phun ngay thuốc GRE CHA + CANXI – BO để ngăn chặn trái rụng ào ạt.

Quy trình chăm sóc và xử lý ra hoa trên cây cam sành

1. Giai đoạn sau thu hoạch :  Có 3 công việc nhà vườn cần làm :
 

     •  Bón phân phục hồi và tưới nước :  Sau thu hoạch bón liền Urê + DAP + phân chuồng ủ hoai (hoặc phân hữu cơ vi sinh) . Có thể công thêm phân tưới gốc như : LỰC SĨ, CAM SÀNH 7 TÁC ĐỘNG, HUMATE HUMIC, VIDAN, KIVUPER,… và tưới nước đều đặn cho cây.

     •  Tỉa cành và vệ sinh vườn :  Cắt tỉa đoạn cành đã mang trái ( khoảng 10 - 15cm), cành già, cành sâu bệnh, cành nằm bên trong tán, sau đó quét vôi (hoặc rải) dưới gốc, phun thuốc trừ sâu bệnh hại như :  RIDOMIND , ALITTE , DITHANE , SUPPER LAND , VALI , …

     •  Phun trên lá : Phun thuốc chứa nhiều nguyên tố đa vi lượng cho cây như : Siêu Tăng Trưởng, Combi – 5, Siêu vọt đọt,… phun sương đều tán cây 2 - 3 lần (7 ngày / lần) nhằm giúp cây phục hồi nhanh, phát triển tốt, chuẩn bị sức ra hoa.

  2. Xử lý ra hoa :  Cần làm theo 3 bước sau :

    •  Bước 1 : Bón phân đón ra hoa, tạo mầm hoa. Trước khi ra hoa 4 - 5 tuần (thường là khi bộ lá đã chuyển sang xanh đậm), bón Lân ( P₂O₅ ) +  KCl (hoặc AT 2)  và phun thuốc FOOD – MX2 (hoặc thuốc xử lý tạo mầm hoa khác) phun 2 lần (4 - 5 ngày / lần) giúp cây tạo mầm hoa tốt. Nên bón phân đón ra hoa sớm thì tốt hơn là chờ đọt non nhú ra mới bón, bón trễ đọt non dể xanh tốt mà ít ra hoa hoặc hoa khó đậu tốt .

    •  Bước 2 : Bắt cây cảm ứng ra hoa . Tạo khô hạn : Cắt nước (ngưng tưới) cho cây khoảng 2 - 4 tuần cho đến khi cây vừa “ xào lá ” hay còn gọi là cuốn lá kèn (lá hơi héo vào buổi chiều nhưng sáng mai không tươi lại hoàn toàn) thì tưới nước đẫm trở lại. Tưới đẫm khoảng 3 ngày liên tục, mổi ngày tưới một lần, rồi sau đó tưới rải ra.

* Chú ý :  Trong thực tế, trời “ cắt nước ” vào mùa nắng và tưới nước lại bằng những cơn mưa đầu mùa. Khi mưa xuống cây thường  ra đọt kèm theo hoa. Vì vậy để cây ra hoa tốt hơn và đậu trái nhiều hơn thì khi vừa có mưa đầu mùa nên bón phân đón ra hoa liền, và phun thuốc RA HOA CAT + FOOD MX2 (hoặc thuốc chuyên xử lý ra hoa khác) ngay cho cây. Nếu mưa ít, phải tưới dậm thêm cho đủ nước để cây ra đọt và hoa .

    •  Bước 3 : Phun thuốc thúc ra hoa đồng loạt . Sau tưới nước lại 2 - 3 ngày, lá tươi lại, pha thuốc RA HOA CAT + FOOD MX2 (hoặc thuốc chuyên xử lý ra hoa đồng loạt khác) phun sương đều cả 2 mặt lá 2 lần (5 ngày / lần) nhằm thúc ra hoa đồng loạt. Có thể phun lên đọt non có 6 - 7 lá và nên phun vào sáng sớm hoặc chiều mát.  Khoảng 7 - 10 ngày sau lần tưới đầu, cây sẽ ra đọt non và hoa, lúc này khoảng 2 - 3 ngày tưới 1 lần .

  **  Lưu ý :  Trong quá trình xử lý cây ra hoa nếu có hiện tượng Ra lá non thì phun liền 10 – 60 – 10 + MKP (hoặc ARROW – SIÊU LÂN).

   3. Xử lý ra hoa nghịch vụ :   ( Làm rụng hoa và trái, ra hoa vào khoảng tháng 7 - 8 )

     Khi cây ra hoa chính vụ, chờ cho cây được 50%, bón cho mỗi cây khoảng 100g Urê (cây 2- 3 năm tuổi), rãi phân đều mặt luống, sau đó tưới nước cho phân tan, và ngấm dần xuống đất. Sau khi tưới 3 ngày thì cắt nước (ngưng tưới), sau khi cắt nước gần khoảng 1 tuần lễ, hoa bắt đầu rụng, 2 tuần sau hoa rụng gần hết (chỉ còn khoảng 10%). Số hoa còn lại sẽ tiếp tục đậu trái, chờ khi lớn bằng ngón tay cái thì lặt bỏ hết, rồi chăm sóc và tưới nước như giai đoạn sau thu hoạch (mục 1) .

     Khoảng cuối tháng 6 Âm lịch, thì bón thêm 1 đợt phân đón ra hoa phụ : AT2 (hoặc 20-20-15), phun trên lá 2 lần thuốc FOOD - MX2 hoặc F.BO với liều lượng khuyến cáo nhằm giúp bộ lá già và cây tạo mầm hoa sẳn. Sau bón phân đón ra hoa khoảng 2 tuần tranh thủ “ hạn bà chằng ” thì xiết nước. Nên tạo điều kiện cho mặt đất mau khô như : dở bõ rôm rạ tủ gốc, xới xáo nhẹ nhưng không làm hư rễ …

      Khi có mưa lại, tưới đẫm luôn (tưới liên tục 3 - 4 ngày). Nếu gặp mưa ít thì phải tưới đẫm. Đồng thời, khi tưới được 2 - 3 ngày, lá đã tươi lại, pha RA HOA CAT + FOOD - MX2 (hoặc F.Bo hoặc thuốc chuyên xử lý ra hoa khác) phun sương đều cả 2 mặt lá 2 lần (5 ngày / lần) thúc ra hoa đồng loạt. Trong mùa mưa chỉ cần 2 - 3 giờ không gặp mưa là thuốc đã thấm gần hết vào lá cây . Khoảng 7- 10 ngày sau lần tưới đầu, cây sẽ ra đọt non và hoa, lúc này khoảng 3 ngày tưới 1 lần.

* Chú ý :  Cây cam tơ cần xử lý ra hoa trái vụ ngay sau lần ra trái chiến (tức là trái bói) sẽ dễ thành công hơn và những năm tiếp theo việc xử lý ra hoa trái vụ sẽ dễ dàng hơn.